Jan Kuperus

Jan Kuperus.
Geboren 10 december 1875 in de herberg te Arum.
Overleden 9 januari 1962 in het ziekenhuis te Harlingen.

Toen Jan Kuperus een half jaar oud was, verhuisde hij met zijn ouders Sjoerd Kuperus en Akke Visser naar Marssum.
Zij vestigden zich in de herberg Het Grauwe Paard op de hoek van de Ljouwerterdyk en de Bitgumerdyk.
Hier begon Jan later de kaatssport te be-oefenen. Hij oefende veel. Zowel buiten als binnen bij pake en beppe.
Op de boerderij, op Franjumbuorren, waar later Sijbe Veeman woonde, met een kleine elastieken bal.
Bij pake en beppe nam hij dan een aanloop vanaf de “ruchskerne” over de plank en sloeg de bal door de “Bûthûsdoar”.
Maar één keer sloeg hij de petroleumlamp in de koe-stal kapot en daarna wilde beppe het niet meer hebben.

Onder de jongens heeft hij weinig aan wedstrijden meegedaan. Zijn vader wilde graag dat hij bakker werd, maar in die tijd was het bereiden van het deeg handwerk, waardoor hij dunne handen kreeg. Hierdoor had hij in die tijd veel last van een doorgeslagen hand.
Later kwam hij bij zijn vader op de boerderij annex koemelkerij. De bakker, bij wie Jan heeft gewerkt,
was de vader van de later te noemen koningkaatser Gerrit K. Terpstra.
Op woensdag 3 september 1890 hield Franeker zijn eerste grote jongenspartij (vrije formatie ), waaraan Jan Kuperus, bijna vijftien jaar oud, deelnam met J. Heegstra en A. Koopmans, beiden uit Beetgum. Jan Kuperus viel niet in de prijzen.
Pas op zeventien-jarige leeftijd begon hij prijzen te Winnen. Zijn eerste overwinning behaalde hij in 1892 op het “Deinumerholt”. Van 1894 tot 1915 behaalde hij 72 eerste prijzen, 35 tweede prijzen en 25 derde-vierde prijzen.
Op de Bond sleepte hij drie maal een eerste prijs in de wacht. In 1900 behaalde hij de overwinning voor de afdeling Foarút Marssum.
Deze Bondswedstrijd, die in Witmarsum werd gehouden, won hij met zijn broer Jacob en balkeerder Tjeerd Terpstra.
De legendarische in Witmarsum geboren sportliefhebber Pim Mulier stelde de heden ten dage nog te winnen “Mulier-wandelbal” beschikbaar.
Die wandelbal ging voor het eerst mee naar Marssum. In Marssum had men kennelijk niet veel vertrouwen in de prestatie van het bondspartuur.
Zo was bij de prijsuitreiking geen afgevaardigde aanwezig. ‘s Avonds leverden de winnaars de bal in bij de voorzitter Riemer Veeman, die daardoor geheel van streek raakte.
Jan Kuperus was in de jaren 1900, 1901 en 1902 de succesvolste kaatser, met de legendarische Jan Reitsma senior op de tweede plaats.
In 1901 en 1902 werd Jan Kuperus koning op de PC. “Sljucht en Rjucht” van 24 augustus 1901 schreef over Jan,
na het behalen van zijn eerste koningsschap op de PC, het volgende: “Dizze tûke keatser, dy’t mei in fúleindige spierkreft de ballen troch de loft sûzje litte kin en sa moai opslacht, hat al in bulte prizen helle. Yn Boalsert hat er fjouwer kear meidien; hy wûn dêr trije jierren oanien de priis en ien kear in twadde. Yn Frentsjer fiif kear meidien. Trije twaddeprizen en fan ‘t jier de priis en kening, dus ien kear fergees.”
In 1902 won Jan Kuperus wederom de PC en werd hij weer tot koning uitgeroepen. Op de PC behaalde hij tweemaal een eerste, viermaal een tweede en tweemaal een derde prijs. Hij werd bovendien twee keer koning.
In 1902 vertrok hij, nadat hij was getrouwd met Ytje Buwalda, naar de herberg in Witmarsum.
Tijdens de winter van 1902-1903 schaatste Jan in een wak, waardoor hij longontsteking kreeg. Er werd voor zijn leven gevreesd.
Door zijn vechtlust en zijn conditie kwam hij er weer boven op.
Zijn kaatsprestaties van voorheen heeft hij hierna niet kunnen herhalen.
In het kaatsklassement aller tijden staat Jan op de 44ste plaats met 313 punten.

Puntenlijst Jan Kuperus Eerste prijzen: Tweede prijzen: Derde-vierde prijzen: Koning:
         
Jaar:        
1894 1 2 1 1
1895 6 4  
1896 2 5 1  
1897 4 1  
1898 6 2  
1899 7 6 5  
1900 8 3 1  
1901 9 5  
1902 11 2 4 1
1903  
1904 2  
1905 2 1  
1906 1 1 2  
1907 2  
1908 6  
1909 1 2 2  
1910 3 3  
1911 1 1  
1912 2  
1913 2  
1914 1  
1915 1  
         
Totaal: 72 35 25 2
Bond: 3 1 2 2